Η Αγία Ελένη όταν ανακάλυψε το Τίμιο ξύλο ήταν περίπου 80 ετών. Όμως στις τοιχογραφίες που αναπαραστούν το γεγονός όπως αυτή από τη Βασιλική που κτίστηκε πάνω στο Ανάκτορο της στη Ρώμη εικονίζεται ως νέα γυναίκα. Αυτή η επιλογή φυσικά και σχετίζεται με τη σπουδαιότητα της ανακάλυψης που βοήθησε στο γύρισμα του τροχού της ιστορίας.
Η γιορτή της ύψωσης του Τιμίου Σταυρού στις 14 Σεπτεμβρίου τόσο στην ορθόδοξη όσο και στην καθολική εκκλησία σηματοδοτεί την ανακάλυψη του σταυρού πάνω στον οποίο σταυρώθηκε ο Ιησούς από την Αγία Ελένη το έτος 325 ή 326 μετά το προσκυνηματικό- αρχαιολογικό ταξίδι της Flavia Iulia Helena Augusta, της Αυγούστας Ελένης στην Ιερουσαλήμ. (Διαβάστε περισσότερα για την Αγία Ελένη εδώ)
Η προθήκη των κειμηλίων στον ναό του Τιμίου Σταυρού της Ιερουσαλήμ στη Ρώμη, εκεί που βρίσκονταν το ανάκτορο της Αγίας Ελένης
Το γεγονός αυτό αποτέλεσε κομβικό σημείο στη μετεξέλιξη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στο πέρασμα από τον παγανισμό στο Χριστιανισμό καθώς ο σταυρός μαζί με τα άλλα κειμήλια της σταύρωσης προσέφεραν στο γιο της, το Μεγάλο Κωσταντίνο τα τεκμήρια που χρειάζονταν ώστε να αποδείξει ότι οι αρχαίοι Θεοί ήταν νεκροί και η νέα θρησκεία ο θεμέλιος λίθος πάνω στον οποίο θα δομούσε την Αυτοκρατορία εφεξής. Τι έγινε όμως ο Τίμιος Σταυρός που ανακάλυψε η Αγία Ελένη; (Διαβάστε περισσότερα εδώ )
Άγαλμα της Αγίας Ελένης στην πρόσοψη του ναού της Santa Croce στη Ρώμη
Η Αγία Ελένη σύμφωνα με την παράδοση ξεκίνησε για το δύσκολο , μια που επιπλέον ήταν ηλικιωμένη, ταξίδι της επιστροφής από την Ιερουσαλήμ στη Ρώμη το 327, μεταφέροντας ένα μεγάλο κομμάτι από το Τίμιο Ξύλο, το οποίο στο μεταξύ είχε τεμαχιστεί καθώς και άλλα κειμήλια τα οποία και φύλαξε στο ανάκτορο της στη θέση του οποίου ιδρύθηκε ο ναός του Τιμίου Σταυρού της Ιερουσαλήμ στη Ρώμη. Οι αρχαιολόγοι έχουν εντοπίσει μεγάλα τμήματα του ανακτόρου κάτω από τη σημερινή Βασιλική συμπληρώνοντας την συναρπαστική ιστορία του χώρου με ευρήματα ορισμένα από τα οποία μπορεί να δει κανείς σήμερα στην εκκλησία. (Διαβάστε περισσότερα για τη Βασιλική εδώ)
Η χρυσή κοσμημένη με πολύτιμους λίθους λειψανοθήκη στο Σατσκαμερ της Βιένης που φιλοτεχνήθηκε για να φιλοξενήσει τα κομμάτια του Τίμιου Ξύλου (δεξιά) και τη «λόγχη του πεπρωμένου» (αριστερά)
Στην Ιερουσαλήμ παρέμεινε το μεγαλύτερο κομμάτι του αυθεντικού κειμηλίου του Τίμιου Ξύλου το οποίο έπεσε στα χέρια του Πέρση βασιλιά Χοσρόη ΙΙ όταν εκείνος εισέβαλε στους Αγίους Τόπους στα 614. Δεκατρία χρόνια αργότερα, ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ηράκλειος κατάφερε να τον νικήσει, να ανακτήσει το Τίμιο Ξύλο, να το μεταφέρει αρχικά στην Κωνσταντινούπολη και να το επιστρέψει στην Ιερουσαλήμ στις 21 Μαρτίου 630 με τρόπο θριαμβευτικό. Το πολύτιμο κειμήλιο μετατράπηκε στα χέρια των σταυροφόρων σε λάβαρο και χρησιμοποιήθηκε σε πολλές περιπτώσεις ως τέτοιο κυρίως στη μεγάλη μάχη εναντίον του Σαλαδίνου στην περιοχή Χατίμ. Η τραγική ήττα του Χριστιανικού στρατού της Δύσης στα 1187 σήμανε και την εξαφάνιση του μεγαλύτερου μέρους του πολύτιμου κειμηλίου ή κατά άλλους την καταστροφή του στην πυρά. Πολλά κομμάτια όμως φέρεται ότι επιβίωσαν ως τις μέρες μας και βρίσκονται διάσπαρτα στην Ευρώπη σε εκκλησίες, μοναστήρια και μουσεία.
Και εκεί αρχίζει ένας νέος κύκλος μυστηρίου καθώς είναι αδύνατον για την επιστήμη να δώσει κατηγορηματικές απαντήσεις στο ποιο από τα κειμήλια είναι αυθεντικό και ποιο όχι. Ο λόγος είναι απλός: για το μεσαίωνα κάθε εκκλησία όφειλε να έχει ένα κειμήλιο κατά προτίμηση από τη σταύρωση του Ιησού και βεβαίως τμήμα του Τίμιου Ξύλου ώστε να διασφαλίσει τη φήμη της και να μπορέσει να προσελκύσει τουρίστες. Βλέπετε, ο θρησκευτικός τουρισμός δεν είναι σύγχρονη ανακάλυψη αλλά μετεξέλιξη ενός εξαιρετικά επιτυχημένου μοτίβου που προσέφερε άνθηση στις πόλεις που υποδέχονταν χιλιάδες προσκυνητές για να δουν και να προσκυνήσουν τα κειμήλια. Ως συνέπεια μια τεράστια βιομηχανία παραγωγής κειμηλίων άνθησε στην Ευρώπη στα μεσαιωνικά χρόνια προκαλώντας ακόμα και Παπικές παρεμβάσεις προκειμένω να ξεκαθαρίσει κάπως το σκηνικό. Και τα … απόνερα αυτής της μαζικής πλαστογράφησης καλείται πλέον να διαχειριστεί η σύγχρονη έρευνα, καθήκον δύσκολο αν όχι αδύνατον. Για κάποια από τα κειμήλια το ιστορικό περίγραμμα γέρνει τη ζυγαριά προς την πιθανότητα να είναι αυθεντικά. Για άλλα όμως το λόγο έχει απλά ο θρύλος. Πολλά από τα κειμήλια που βρίσκονται σήμερα στη Δύση μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη κατά την Άλωση της πόλης από τους σταυροφόρους στα 1204 και μεταξύ αυτών είναι αρκετά κομμάτια του Τίμιου Ξύλου.
Η λειψανοθήκη με τα τρία τεμάχια του Τίμιου Ξύλου στο ναό του Τίμιου Σταυρού της Ιερουσαλήμ
Το τεμάχιο της Santa Croce
Στο ναό του Τιμίου Σταυρού της Ιερουσαλήμ που έχει κτιστεί πάνω από το ανάκτορο της Αγίας Ελένης υπάρχουν μεταξύ των κειμηλίων και τρία μεγάλα κομμάτια του σταυρού τα οποία θεωρούνται εκείνα που κληροδότησε η Αυγούστα στη Ρώμη μετά το ταξίδι της στην Ιερουσαλήμ. Τα τεμάχια του Τιμίου Ξύλου βρίσκονται σε μια περίτεχνη λειψανοθήκη μαζί με τα άλλα κειμήλια που σχετίζονται με τη σταύρωση. Τα τεμάχια του σταυρού μαζί με τα άλλα κειμήλια βγαίνουν από την προθήκη τρεις φορές το χρόνο για προσκύνηση από τους πιστούς και πιο συγκεκριμένα, την τέταρτη Κυριακή της μεγάλης Σαρακοστής, την Μεγάλη Παρασκευή και στις 14 Σεπτεμβρίου οπότε και οι καθολικοί γιορτάζουν την ύψωση του Τιμίου Σταυρού.
Σταυρός κοσμημένος με πολύτιμους λίθους που φέρεται να περιέχει τμήματα του Τίμιου Ξύλου. Από το Αυτοκρατορικό Θησαυροφυλάκιο της Βιένης.
Τα κειμήλια της Βιένης
Στο Αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο της Βιένης εκτίθενται μεταξύ πολλών άλλων κειμηλίων και λειψανοθήκες που θεωρούνται ότι περιέχουν τμήματα του Τίμιου Ξύλου. Από τα πιο γνωστά είναι εκείνο που βρίσκεται στη χρυσή λειψανοθήκη με πολύτιμους λίθους σε σχήμα σταυρού και εκτίθεται δίπλα στη «λόγχη του πεπρωμένου».
Σταυροί με τμήματα του Τίμιου Ξύλου εκτίθενται στο Σατσκάμερ, το Αυτοκρατορικό Θησαυροφυλάκιο της Βιένης
Σε όλη την Ευρώπη
Μεταξύ των εκκλησιών που φυλάσσουν κειμήλια τα οποία θεωρούνται ως τεμάχια του Τίμιου Ξύλου είναι η Παναγία των Παρισίων, η Νοτρ Νταμ, οι Καθεδρικοί της Πίζας και της Φλωρεντίας, κειμήλια για τα οποία η έρευνα απέδειξε ότι προέρχονται από ξύλο ελιάς , αλλά και πολλά μοναστήρια. Ο θρύλος θέλει επίσης να φυλάσσεται ένα τμήμα Τίμιου Ξύλου στο σταυρό που στέφει τον μεγάλο οβελίσκο ο οποίος δεσπόζει της πλατείας του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό. Σήμερα το μεγαλύτερο τμήμα Τίμιου Ξύλου θεωρείται εκείνο που φυλάσσεται στο Άγιο Όρος στη Μονή Ξηροποτάμου, ενώ από τα πιο σημαντικά είναι εκείνο που παραμένει στην Ιερουσαλήμ. Στην Κρήτη υπάρχουν πολλές εκκλησίες και μοναστήρια που πιστεύεται ότι έχουν τεμάχια του Τίμιου Ξύλου με τη δική τους ξεχωριστή ιστορία να τα συνοδεύει στην αιωνιότητα.
MUNDUS EST- travel stories 