Όσα πρέπει να δείτε στο Βατικανό

Φυσικά θα γνωρίζετε ότι ο Άγιος Πέτρος είναι η δεύτερη μεγαλύτερη εκκλησία του κόσμου, ενώ τον τίτλο της μεγαλύτερης κατέχει η πλατεία έξω από το ναό την οποία σχεδίασε ο Μπερνίνι σε σχήμα ανοικτής αγκαλιάς, a braccia aperte. Υπάρχουν όμως τόσα ακόμα πράγματα που πρέπει να δείτε και να μάθετε ώστε να αντιληφθείτε τη μαγεία αυτού του χώρου που πιστέψτε με, ένα ταξίδι στη Ρώμη δεν είναι ποτέ αρκετό… Και μια συμβουλή. Κάθε τι μέσα στο ναό έχει τη δική του σημασία. Αφήστε το βλέμμα σας να περιπλανηθεί στις λεπτομέρειες.

• Για την κατασκευή του ναού εργάστηκαν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο σχεδόν όλοι οι μεγάλοι καλλιτέχνες της Αναγέννησης και του μπαρόκ της Ρώμης.

• Προσέξτε την μπρούτζινη πόρτα του Φλωρεντινού γλύπτη Φιλάρετου μια από τις πέντε του ναού. Είναι έργο του 1445 και άνηκε στην πρώτη Βασιλική την οποία έκτισε ο Μεγάλος Κωνσταντίνος.

• Δείτε τη «θύρα του θανάτου». Ανοίγει μόνο σε μια περίπτωση, για να περάσει η νεκρική πομπή του αποβιώσαντα Ποντίφικα.

• Προσέξτε την «Αγία Πόρτα», την πρώτη στα δεξιά του μεγάλου προθαλάμου. Ανοίγει κάθε 25 χρόνια στο Ιωβηλαίο. Ο Πάπας τη χτυπάει με ένα ορειχάλκινο σφυρί ώστε να δοθεί το σήμα για να ξεκλειδώσει και να παραμείνει ανοικτή για ένα ολόκληρο χρόνο.

• Τα δύο έφιππα αγάλματα στην είσοδο θα κεντρίσουν στα σίγουρα την προσοχή σας. Εικονίζουν το Μεγάλο Κωνσταντίνο που κατασκεύασε την πρώτη Βασιλική το 324 και τον Καρλομάγνο.

• Η πρόσοψη του Κάρλο Μαντέρνο ολοκληρώθηκε το 1614. Οι οκτώ κίονες της έχουν ύψος 27 μέτρων. Αναζητήστε την Loggia della benedizione (της ευλογίας). Από εκεί μιλάει στους πιστούς ο Πάπας τις Κυριακές στο Angelus και τις μεγάλες γιορτές.

• Αφιερώστε χρόνο για να απολαύσετε την Πιετά του Μιχαήλ Αγγέλου. Φιλοτέχνησε τη γλυπτική σύνθεση όταν ήταν μόλις 25 ετών και είναι το μόνο ενυπόγραφο έργο του. Βρίσκεται στα δεξιά μόλις μπαίνετε στη Βασιλική. Σύμφωνα με το Βαζάρι ο Μιχαήλ Άγγελος άκουσε κάποιον να λέει ότι το γλυπτό άνηκε σε κάποιον άλλο γλύπτη. Και τότε ο νεαρός καλλιτέχνης αποφάσισε να το υπογράψει ώστε να ξέρουν όλοι το δημιουργό του. Έτσι χάραξε στην ταινία που διατρέχει το στήθος της Παναγίας τη φράση «το έφτιαξε ο Μιχαήλ Άγγελος Μπουοναρότι , από τη Φλωρεντία» (MICHAELA[N]GELUS BONAROTUS FLORENTIN[US] FACIEBA[T]). Αργότερα ένιωσε μετανιωμένος για τη ματαιοδοξία του και ορκίστηκε να μην υπογράψει ποτέ ξανά έργο του.

Μην σας ξαφνιάζει το αλεξίσφαιρο τζάμι που προστατεύει το γλυπτό. Τοποθετήθηκε εκεί μετά την επίθεση που δέχτηκε η Πιετά στις 21 Μαΐου 1972, από έναν ψυχικά διαταραγμένο, ουγγρικής καταγωγής, ο οποίος βανδάλισε με σφυρί το άγαλμα. Για την ιστορία «Πιετά» είναι ο εικονογραφικός τύπος της Παναγίας που κρατάει το σώμα του νεκρού Χριστού στην αγκαλιά της.

• Αφιερώστε χρόνο για να δείτε κατά μήκος των κλιτών τα ταφικά μνημεία των Παπών. Αποτελούν αριστουργήματα τέχνης το καθένα από τα οποία έχει να διηγηθεί μια ξεχωριστή ιστορία.

• Δείτε την κολυμπήθρα από κόκκινο πορφυρίτη στο παρεκκλήσι της Βάπτισης. Θεωρείται ότι ήταν η σαρκοφάγος του Αυτοκράτορα Αδριανού που φιλοξένησε το σώμα του στο Κάστρο του Αρχαγγέλου, το Castel San Angello το οποίο ήταν αρχικά το μαυσωλείο του.

• Παρατηρείστε τα τέσσερα μπαλκόνια μέσα στο ναό, κοντά στο Ιερό στους αντίστοιχους πυλώνες. Είναι αφιερωμένα στον Λογγίνο, τον Απόστολο Ανδρέα, την Αγία Βερενίκη και τον Τίμιο Σταυρό. Κάτω από αυτά υπάρχουν τα αντίστοιχα αγάλματα.

• Δείτε το άγαλμα του Λογγίνου, του εκατόνταρχου που τρύπησε με τη λόγχη το σώμα του Ιησού όταν ξεψύχισε στο σταυρό. Είναι επίσης έργο του Μπερνίνι. Βρίσκεται κάτω από το ομώνυμο μπαλκόνι και σύμφωνα με την παράδοση εκεί βρίσκεται το μυστηριώδες κειμήλιο της λόγχης του Βατικανού.
• Κάτω από το μπαλκόνι του Τίμιου Σταυρού βρίσκεται το άγαλμα της Αγίας Ελένης. Η παράδοση θέλει να βρίσκεται εκεί ένα τεμάχιο του Τίμιου Ξύλου.
• Στο μπαλκόνι του Αποστόλου Ανδρέα βρίσκονταν η κάρα του Αγίου η οποία έχει μεταφερθεί πλέον στην Πάτρα.
• Το μπαλκόνι της Αγίας Βερενίκης στεγάζει το επίσης μυστηριώδες κειμήλιο του πέπλου της Βερενίκης.

• Απολαύστε τον «ουρανό» του Μπερνίνι, το «μπαλταντσίνο». Καλύπτει τον παπικό βωμό όπου μόνο ο Ποντίφικας μπορεί να τελέσει τη Θεία λειτουργία. Ο χαλκός που χρησιμοποίησε ο Μπερνίνι αφαιρέθηκε από το Πάνθεον κατά Παπική εντολή. Έχει ύψος 28 μέτρα και χρειάστηκε 9 χρόνια για να ολοκληρωθεί.

• Πάνω από την κρύπτη του τάφου του Αποστόλου Πέτρου υπάρχει ένα κιγκλίδωμα με 95 άσβηστα καντήλια. Προσέξτε τους αλαβάστρινους κίονες. Η παράδοση λέει ότι προέρχονται από το Χρυσό Σπίτι του Νέρωνα, το Domus Aurea.

• Η νεκρόπολη του Βατικανού στα υπόγεια του ναού ανασκάφθηκε μεταξύ 1939 και 1949 οπότε και ανακαλύφθηκε ο τάφος του Αποστόλου Πέτρου και τα οστά που αποδίδονται σε αυτόν. Με αυτή τη συναρπαστική αρχαιολογική ανακάλυψη επιβεβαιώθηκε η παράδοση που θέλει το ιερό βήμα να βρίσκεται πάνω από τον τάφο του Πέτρου και να σκεπάζεται από το «μπαλταντσίνο» με τους διάσημους ελικοειδείς κίονες.

• Κρατήστε την ανάσα σας μπροστά στο θρόνο του Αποστόλου Πέτρου, το αριστούργημα του μπαρόκ. Μαγευτείτε από το φως καθώς περνάει μέσα από το αλαβάστρινο παράθυρο που εικονίζει το σύμβολο του Αγίου Πνεύματος, το περιστέρι.

• Το παιχνίδι του φωτός με τα αρχιτεκτονικά στοιχεία της Βασιλικής σας καλεί να το απολαύσετε σε πολλά σημεία του ναού ανάλογα με τη θέση του ήλιου κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η εμπειρία είναι απίστευτη.

• Παρατηρήστε τον τεράστιο κόκκινο δίσκο από πορφυρίτη. Εκεί γονάτισε ο Καρλομάγνος τη νύχτα των Χριστουγέννων του 799 μ.Χ. όταν ο Πάπας τον έστεψε ηγεμόνα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η λεγόμενη rota porphiretica είχε τοποθετηθεί στο δάπεδο της παλιάς Βασιλικής του Μεγάλου Κωνσταντίνου ακριβώς για να σηματοδοτεί το σημείο όπου γράφτηκε αυτό το σημαντικό κεφάλαιο της ιστορίας που αποτέλεσε και την αφετηρία για τη στέψη Βασιλέων στον ναό. Με την κατασκευή της νέας Βασιλικής αποτέλεσε ένα από τα αρχιτεκτονικά της στοιχεία που διατηρήθηκαν και ενσωματώθηκαν στο καινούριο κτίσμα.

• Παρατηρήστε τους πιστούς μπροστά από το άγαλμα του Αγίου Πέτρου. Ο θρύλος λέει ότι όποιος αγγίξει τα πόδια του γλυπτού του 13ου αιώνα και ειδικά τα δεξί θα έχει την ευλογία του Αποστόλου και καλή τύχη. Το αποτέλεσμα αυτής της παράδοσης είναι εμφανές στη φθορά του μετάλλου!

• Για την ιστορία ο κορμός του γλυπτού θεωρούνταν ως τα πρότινος αρχαίος που όπως συνέβαινε συνήθως με ορισμένα από τα αγάλματα μετατρέπονταν σε Χριστιανικά με την προσθήκη του κεφαλιού που παρέπεμπε στον τιμώμενο Άγιο. Το άγαλμα στη γιορτή του Αποστόλου Πέτρου ντύνεται με Παπικά άμφια.

• Ο Τζιάν Λορέντζο Μπερνίνι, ο άνθρωπος που κόσμησε το ναό με μοναδικά αριστουργήματα υπηρέτησε τρεις Πάπες κατά τη διάρκεια των έργων στον Άγιο Πέτρο. Η τελευταία δημιουργία του στη Βασιλική ήταν ο τάφος του Πάπα Αλεξάνδρου 7ου

• Και για να έχετε μια ιδέα των τεραστίων διαστάσεων του Αγίου Πέτρου σκεφτείτε ότι ο τρούλος του Μιχαήλ Αγγέλου που σχεδιάστηκε από το μεγάλο καλλιτέχνη αλλά ολοκληρώθηκε μετά το θάνατο του, έχει ύψος 136.5 μέτρα.

• Ανεβείτε οπωσδήποτε στην κορυφή. Με το ασανσέρ θα φτάσετε στην περίμετρο του θόλου εσωτερικά της Βασιλικής και ακολούθως πρέπει να συνεχίσετε με τα πόδια. Η άνοδος είναι εύκολη εκτός από τα τελευταία μέτρα που οδηγούν μια ανάσα από τη χρυσή σφαίρα με τον σταυρό. Όμως η εμπειρία θα σας αποζημιώσει.

• Η θέα της Ρώμης είναι απίστευτη όπως και της μοναδικής πλατείας του Μπερνίνι. Προσέξτε από ψηλά πόσο μικροσκοπικοί φαίνονται οι επισκέπτες του ναού. Συγκρατήστε αυτή την εικόνα όταν θα κατεβείτε και θα ρίξετε για μια φορά ακόμη το βλέμμα σας στον τρούλο για να θαυμάσετε το πού είχατε καταφέρει να ανεβείτε..!

• 162 είναι τα αγάλματα των Αγίων στις κιονοστοιχίες της περίφημης πλατείας του Μπερνίνι ενώ από τα πιο πολυφωτογραφημένα σημεία είναι ο εξώστης στην πρόσοψη της Βασιλικής με τα αγάλματα των Αποστόλων του Ιωάννη Βαπτιστή και του Ιησού.

• Ο οβελίσκος στο κέντρο της πλατείας έχει ύψος 25 μέτρων. Μεταφέρθηκε από την Αίγυπτο στη Ρώμη από τον Καλιγούλα. Χρησιμοποιήθηκε από το Νέρωνα για να σηματοδοτεί τον ιππόδρομο του που βρίσκονταν στο χώρο που σήμερα καταλαμβάνει η Βασιλική και η πλατεία. Τοποθετήθηκε στη σημερινή του θέση στα 1586. Στη στέψη του υπάρχει ένας μεγάλος σταυρός, ο οποίος σύμφωνα με το θρύλο φιλοξενεί ένα τεμάχιο από Τίμιο Ξύλο.

• Αφήστε τα μάτια σας να πλανηθούν στην πλατεία χάρις σε ένα τέχνασμα του Μπερνίνι. Ανάμεσα στον οβελίσκο και στην κάθε μια από τις δυο κρήνες υπάρχει ένας πέτρινος δίσκος στο δάπεδο της πλατείας. Όταν σταθείτε σε έναν από τους δύο δίσκους και κοιτάξετε την κιονοστοιχία θα δείτε έκπληκτοι ότι οι τέσσερις σειρές κιόνων στο αντίστοιχο ημικύκλιο ευθυγραμμίζονται σε μία με εντυπωσιακό τρόπο. Η δε ευθεία που ενώνει τον οβελίσκο με την κιονοστοιχία και στις δυο της πλευρές σηματοδοτείται από μια ανάλογη σειρά δίσκων που υποδηλώνουν τη θέση του ήλιου κατά τα ηλιοστάσια και τις ισημερίες και το πέρασμά του από τους ανάλογους αστερισμούς που καθορίζουν τις εποχές.

• Μην σας τρομάζουν οι ουρές ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η αναμονή είναι σύντομη.

• Και αν θέλετε να δείτε τον Πάπα, κάθε Κυριακή μετά τη Θεία Λειτουργία βγαίνει στον εξώστη για το Angelus, το μήνυμα του. Urbi et orbi, στην πόλη (εννοείται της Ρώμης) και την οικουμένη.