Στο φαράγγι του… Ιντιάνα Τζόουνς

Ο θρυλικός αρχαιολόγος Ιντιάνα Τζόουνς στην τρίτη κινηματογραφική περιπέτεια του βρέθηκε στην αναζήτηση του Αγίου Δισκοπότηρου στην Πέτρα της Ιορδανίας σε ένα από τα πιο διάσημα μνημεία της αρχαίας «ρόδινης» πολιτείας , το «θησαυροφυλάκιο» στο φαράγγι siq εκτινάσσοντας το θρύλο ενός μνημείου που αποτελεί το πιο δημοφιλές της Μέσης Ανατολής και έναν από τους βασικούς λόγους για να ταξιδέψει κανείς ως την Ιορδανία. Εκεί ο Μωυσής χτύπησε με το ραβδί του το βράχο και ανέβλυσε νερό, στο ίδιο μέρος τάφηκε η αδερφή του Μίριαμ. Εκεί γράφτηκαν οι πιο όμορφοι θρύλοι της Μέσης Ανατολής και ανέτειλε το αστέρι του πολιτισμού των Ναβαταίων με μνήμες από τα Ελληνιστικά Βασίλεια των Πτολεμαίων.

Σήμερα στην έκταση των 3 χιλιομέτρων που καταλαμβάνει ο αρχαιολογικός χώρος, χιλιάδες τουριστών απολαμβάνουν τη μοναδικότητα του τοπίου, την εκπληκτική «παλέτα» της φύσης που έχει χρωματίσει και σμιλέψει με τρόπο μοναδικό χάρις τη διαβρωτική δράση του ανέμου και του νερού τα πετρώματα και τα μνημεία που διηγούνται ιστορίες αιώνων μαζί με την συναρπαστική, σχεδόν μυθιστορηματική, της ανακάλυψης της Πέτρας από το σύγχρονο δυτικό πολιτισμό. Η αίσθηση είναι μοναδική, ένα ταξίδι στο χώρο και το χρόνο μέσα από βασιλικούς τάφους, μικρές και μεγάλες κατοικίες, δεξαμενές, λουτρά πολλά άλλα μνημεία καθώς και το Ρωμαϊκό θέατρο του 1ου αιώνα χωρητικότητας 7.000 θεατών.

Ο επισκέπτης συνειδητοποιεί την μοναδικότητα της εμπειρίας που πρόκειται να ζήσει μόλις φτάνει στο χώρο και μετά από λίγο περπάτημα συναντά μπροστά του το στενό φαράγγι που έχουν λαξεύσει το νερό και ο άνεμος πάνω στους ρόδινους γρανιτένιους βράχους. Οι εικόνες διαδέχονται η μια την άλλη σε αυτόν που αποτελεί τον κορυφαίο αρχαιολογικό χώρο της Ιορδανίας και μνημείο παγκόσμιας πολιτισμικής κληρονομιάς της UNESCO από τις 6 Δεκεμβρίου 1985.

Η περιπλάνηση στην αχανή αρχαία πόλη, περνάει από τα λαξευμένα στο βράχο υδραγωγεία, τις μοναδικές δεξαμενές, τις ανάγλυφες απεικονίσεις καραβανιών και τα επιβλητικά μνημεία, όπως το θησαυροφυλάκιο που έκανε διάσημο ο θρυλικός αρχαιολόγος που γέννησε η φαντασία του Στήβεν Σπήλμπεργκ , ο Ιντιάνα Τζόουνς. Τα γυρίσματα κορυφαίων σκηνών του τρίτου μέρους της σειράς «Η τελευταία Σταυροφορία» έξω από το μνημείο έχουν αφήσει τη σφραγίδα τους καθώς πέρα από την αναγνωρισιμότητα που προσέφερε στο εντυπωσιακό αυτό αριστούργημα των Ναβαταίων οι τουρίστες ανακαλούν στη μνήμη τις σκηνές του φιλμ ακούγοντας την κλασική μουσική στο χώρο υποδοχής ή βλέποντας καταστήματα με σουβενίρ να τιτλοφορούνται «Ιντιάνα».

Άλλωστε ο ταξιδιώτης ως αυτή τη γωνιά της Μέσης Ανατολής δεν μπορεί παρά να νιώθει λίγο σαν τον θρυλικό αρχαιολόγο καθώς ανακαλύπτει τα δημιουργήματα της φύσης που μαστιγώνοντας τα βράχια τα σμίλεψε με μοναδική τέχνη αλλά και εκείνα των ανθρώπων που στο σκληροτράχηλο βραχώδη κόσμο της ερήμου που πυρώνεται από τον δυνατό ήλιο της ανατολής μεγαλούργησαν.

Η Πέτρα είναι ένας τεράστιος αρχαιολογικός χώρος που χρειάζεται ,όπως λένε οι ξεναγοί, τρεις μέρες για να τον γυρίσει κανείς. Βέβαια τα περισσότερα από τα γκρούπ αρκούνται σε μια περιήγηση λίγων ωρών που ωστόσο αρκεί για μια πρώτη αλλά δυνατή γεύση της Πέτρας. Το μεγαλύτερο μέρος της καλύπτει η νεκρόπολη με επιβλητικά ταφικά οικοδομήματα προορισμένα να αποτελέσουν την τελευταία κατοικία ηγεμόνων και αξιωματούχων αλλά και κοινών θνητών. Δεν λείπουν όμως τα δημόσια οικοδομήματα, με πιο εντυπωσιακό το θέατρο που επεκτάθηκε από τους Ρωμαίους τον 1ο αιώνα έχοντας τη δυνατότητα να στεγάσει 7.000 θεατές.

Οι Ναβαταίοι
Η Πέτρα αποτελεί έναν ύμνο αρχιτεκτονικής και τέχνης στην Ελληνιστική εποχή καθώς οι Ναβαταίοι που έφτασαν εκεί τον 6ο αιώνα π.Χ. δέχτηκαν έντονη την επίδραση του πολιτισμού των Πτολεμαίων. Υιοθέτησαν τα Ελληνικά έθιμα και την Ελληνιστική αρχιτεκτονική, επιρροή που είναι εμφανής σε κάθε μνημείο της θρυλικής πόλης. Η έκταση και ο πλούτος της σε αυτή την ξερή γωνιά της γης εντυπωσιάζει και αποκαλύπτει την αίγλη και την ακμή της σαν το βασικό σταυροδρόμι μεταξύ ανατολής και δύσης, τον κύριο δρόμο που ακολουθούσαν τα καραβάνια.

Για τον λόγο αυτό άλλωστε ανά τους αιώνες πολλοί ήταν εκείνοι που προσπάθησαν ή και πέτυχαν να την κατακτήσουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Πέτρα στα χρόνια της ακμής της είχε υπό τον έλεγχο της, ολόκληρη τη βόρεια Αραβία από την Ερυθρά θάλασσα μέχρι τον Ευφράτη, τη Συρία και τη χερσόνησο του Σινά.

«Πέτρα Μητρόπολις»
Οι κάτοικοι της Πέτρας αναγνωρίζοντας τη μοναδική εύνοια της τύχης προς αυτούς έκοψαν νομίσματα στη μια όψη των οποίων δέσποζε η μορφή της θεάς τύχης και στην άλλη η επιγραφή στα Ελληνικά «ΠΕΤΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ». Τα νομίσματα αποτελούν ένα από τους πιο πολύτιμους θησαυρούς για την ιστορία της Πέτρας, καθώς οι Ναβαταίοι δεν άφησαν καταγραφές στο αλφάβητο τους, με αποτέλεσμα ένα μεγάλο μέρος του πολιτισμού τους να καλύπτεται από μυστήριο ως τα σήμερα.

Petra Colonia
Με την πτώση του Ελληνιστικού κόσμου τη σκυτάλη παίρνουν οι Ρωμαίοι που ονομάζουν την πόλη PETRA COLONIA, δηλαδή Ρωμαϊκή επαρχία. Ακολουθούν ο ένας μετά τον άλλο οι κατακτητές έως ότου οι Άραβες αποκτήσουν οριστικά την Πέτρα κρατώντας για αιώνες εφτασφράγιστο μυστικό την ύπαρξη της. Ένα μυστικό που δεν έπαψε ποτέ να ψιθυρίζεται από τον άνεμο και τους βεδουίνους γύρω από τη φωτιά που άναβαν τις νύχτες για να ζεσταθούν. Ένας θρύλος που έμεινε 600 χρόνια κρυφός έως ότου η επιβεβαίωση του συγκλονίσει τη δύση και μαγέψει ποιητές, ζωγράφους και αρχιτέκτονες. Πολλοί λένε ότι αξίζει να ταξιδέψει κανείς ως την Ιορδανία μόνο και μόνο για να δει την Πέτρα. Μετά από μια εμπειρία σαν κι αυτή καταλαβαίνει κανείς ότι δεν έχουν άδικο. Καθόλου άδικο..!

Η ανακάλυψη
Ο Αγγλοελβετός Γιόχαν Λούντβιχ Μπουρκχαρτ, ήταν ο πρώτος δυτικός που είδε την Πέτρα μετά από 600 χρόνια. Έχοντας ακούσει για το θρύλο της «ρόδινης πολιτείας» ο Μπουρκχαρτ, είχε βάλει σαν στόχο της ζωής του να την ανακαλύψει. Όμως γνώριζε ότι απαγορεύονταν στους δυτικούς να πλησιάσουν στο χώρο της Πέτρας. Έχοντας λάβει ταχύρυθμη εκπαίδευση στα Αραβικά και σπουδάσει τον Ισλαμικό πολιτισμό μπορούσε να θέσει σε εφαρμογή το σχέδιο του, να μεταμορφωθεί σε Άραβα. Μεταμφιέστηκε και μπήκε στον κύκλο των Βεδουίνων σαν Ιμπραήμ Ιμπν Αμπτάλα. Τους λέει ότι θέλει να τον οδηγήσουν στην Πέτρα για να κάνει ένα τάμα. Να θυσιάσει μια κατσίκα στον τάφο του Ααρών, ο οποίος σύμφωνα με τις μουσουλμανικές παραδόσεις βρίσκεται σε ένα ψηλό λόφο πίσω από την Πέτρα.

Ήταν στα 1812, όταν ο Μπουρκχαρτ πείθει δυο βεδουίνους να τον οδηγήσουν στην πόλη φάντασμα μέσα από το στενό φαράγγι, που ονομάζεται siq. Η λάμψη ενός άγνωστου πολιτισμού που ξεδιπλώνεται γύρω του τον κυριεύει. Όμως δεν μπορεί να απολαύσει τη μαγεία καθώς φοβάται μην προδοθεί. Περιπλανάται όλη μέρα στην αρχαία πόλη και το βράδυ θυσιάζει την κατσίκα στον τάφο του Ααρών.

Λίγα χρόνια αργότερα τα σκίτσα του θα φτάσουν στην Ευρώπη που ανακαλύπτει το μνημείο. Όμως οι πρώτοι επισκέπτες από τη δύση θα αργήσουν πολύ να καταφτάσουν στην Πέτρα. Μόλις μετά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο.