Το Αυστριακό «βασίλειο» της τέχνης, το Kunsthistorisches

Το όνομα του είναι Kunsthistorisches Museum και η φήμη του αντάξια της ιστορίας της ίδιας της Βιέννης που το φιλοξενεί. Το Μουσείο ιστορίας της Τέχνης, το μεγαλύτερο και διασημότερο της Αυστρίας στεγάζει τις συλλογές κορυφαίων έργων τέχνης που για αιώνες συνέλεγαν οι Αψβούργοι από κάθε γωνιά της Ευρώπης σε ένα οικοδόμημα αντάξιο της φήμης του Μουσείου, δίδυμο εκείνου της Φυσικής Ιστορίας που βρίσκεται πλάι του (διαβάστε περισσότερα εδώ) πάνω στην Ringstrasse την κυκλική κεντρική λεωφόρο της Βιέννης που δημιουργήθηκε με απόφαση του Φραγκίσκου Ιωσήφ Ι ύστερα από την κατεδάφιση στα 1857 των τειχών της Βιέννης.

Έτος- σημείο αναφοράς για την ιστορία του Κουνστχιστόριχε ήταν το 1781 όταν με αυτοκρατορικό διάταγμα οι 494 Φλαμανδικοί , 316 Ιταλικοί , 371 Γερμανικοί, 86 Ολλανδικοί , 22 Γαλλικοί και 8 Ισπανικοί πίνακες, εκτός των προσωπογραφιών και των έργων του Βελάσκεθ που έμειναν στα αυτοκρατορικά διαμερίσματα αποτέλεσαν τον πυρήνα της πρώτης πινακοθήκης που άνοιξε τις πύλες της για το κοινό.

Αυτοκράτορες, δούκες και ηγεμόνες θεωρούσαν σαν πρώτιστο μέλημα τους να κοσμήσουν τα ανάκτορα και τα κάστρα τους με έργα τέχνης, κυρίως πίνακες ζωγραφικής πάντα σε σχέση με τις προσωπικές τους προτιμήσεις, αλλά και την πολιτική και τις σχέσεις με τις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες που υπαγόρευαν συχνά ποιοι καλλιτέχνες περνούσαν τις πύλες της Βιέννης. Και τα έργα αυτά αποτέλεσαν τον πυρήνα του Μουσείου Ιστορίας Τέχνης που απολαμβάνουν εκατομμύρια επισκέπτες κάθε χρόνο. Οι δεσμοί της Αυστριακής Αυτοκρατορίας με τις Κάτω Χώρες είχαν σαν αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν ορισμένα από τα κορυφαία αριστουργήματα της τέχνης των χωρών αυτών, ενώ η αγάπη του μεγάλου λάτρη της τέχνης Ροδόλφου ΙΙ (1552-1612) ο οποίος επέλεγε με εξαιρετικά αυστηρά τεχνοτροπικά κριτήρια ποια έργα θα κοσμούσαν την δική του συλλογή, καθόρισε τα έργα που αποτελούν σήμερα, από τα πιο σημαντικά του Κουνστχιστόριχε. Ανάλογο ήταν και το ενδιαφέρον που επέδειξε ο Λεοπόλδος Γουλιέλμος, ο οποίος κόσμησε τη Βιέννη με τα διαμάντια της Ιταλικής Αναγέννησης, όπως έργα του Τιτσιανού, του Βερονέζε και του Τζιορτζιόνε. Σε αυτόν οφείλεται άλλωστε και η μεγάλη σειρά έργων των Φλαμανδών ζωγράφων, όπως ο Βαν Άικ. Απεσταλμένοι του Αυτοκράτορα και των ηγεμόνων γύριζαν κάθε γωνιά της Ευρώπης συλλέγοντας πίνακες και μεταφέροντας τους στη Βιέννη ή παραγγέλλοντας έργα, κυρίως προσωπογραφίες που αποτελούν και ένα σημαντικό ιστορικό στοιχείο καθώς μέσα από αυτές μπορεί κανείς να παρακολουθήσει το γενεαλογικό δέντρο πολλών Ευρωπαϊκών Βασιλικών και Αυτοκρατορικών οίκων. Έτσι οι πρωτοπόροι στην ελαιογραφία Φλαμανδοί συνυπάρχουν με τους καλλιτέχνες που ικανοποιούσαν τη ματαιοδοξία προτεσταντών πλούσιων εμπόρων του «Χρυσού», Ολλανδικού, 17ου αιώνα, που επιθυμούσαν να διαιωνίσουν με τα πορτραίτα τη φήμη και να διατρανώσουν τα πλούτη τους. Κυρίαρχοι και οι Ιταλοί ζωγράφοι με θρυλικά έργα τέχνης κυρίως από τον 16ο αιώνα πρώτιστα από την περιοχή του Βένετο αλλά και ο Ισπανός Βελάσκεθ με πορτρέτα των μοναρχών και των μελών της Ισπανικής βασιλικής οικογένειας.

Η δημιουργία του Κουνστχιστόριχε
Έτος- σημείο αναφοράς για την ιστορία του Κουνστχιστόριχε ήταν το 1781 όταν με αυτοκρατορικό διάταγμα οι 494 Φλαμανδικοί , 316 Ιταλικοί , 371 Γερμανικοί, 86 Ολλανδικοί , 22 Γαλλικοί και 8 Ισπανικοί πίνακες, εκτός των προσωπογραφιών και των έργων του Βελάσκεθ που έμειναν στα αυτοκρατορικά διαμερίσματα αποτέλεσαν τον πυρήνα της πρώτης πινακοθήκης που άνοιξε τις πύλες της για το κοινό. Μάλιστα ήταν τόση η σημασία που αποδόθηκε στο γεγονός, ώστε εκδόθηκε ένας λεπτομερής κατάλογος για να χρησιμεύσει σαν οδηγός στους επισκέπτες.
Οι συλλογές αυτές μαζί με όλες τις διάσπαρτες στην Αυστριακή πρωτεύουσα συγκεντρώθηκαν στα 1891 στο Κουνστχιστόριχε. Σήμερα όλη αυτή η ιστορία αποκαλύπτεται με τον καλύτερο τρόπο στο διάβα του επισκέπτη. Δεν είναι όμως μονάχα ο Ρέμπραντ, ο Βερμέρ και τόσοι ακόμα κορυφαίοι της τέχνης που έχουν σηματοδοτήσει την ιστορία του θρυλικού μουσείου αλλά και το ίδιο το κτήριο στην πραγματικότητα ένα μνημειακό σύνολο μαζί με το δίδυμο του, που στεγάζει τις συλλογές Φυσικής Ιστορίας.

Και τα δύο ξεκίνησαν να κατασκευάζονται σε Ιταλικό Αναγεννησιακό ρυθμό στα 1862, εξαρχής για αυτό το σκοπό που επιτελούν ως τα σήμερα. Έως τη δημιουργία τους, οι συλλογές των Αψβούργων φυλάσσονταν στο ανάκτορο του Χόφμπουργκ και στο Μπελβεντέρε της Βιέννης. Το κτίριο ολοκληρώθηκε στα 1880 και αμέσως ξεκίνησε η διακόσμηση του εσωτερικού που ολοκληρώθηκε στα 1891. Στις 17 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς, το Κουνστχιστόριχε, άνοιγε τις πόρτες του στο κοινό. Εκτός από την πινακοθήκη το Μουσείο στεγάζει ακόμη συλλογές από την αρχαιότητα, Ελληνική, Ρωμαϊκή και Αιγυπτιακή, έργα μικροτεχνίας , γλυπτικής και διακοσμητικής τέχνης καθώς και συλλογές νομισμάτων και μεταλλίων. Από τα πιο εντυπωσιακά έργα της κατηγορίας της μικροτεχνίας, είναι η περίφημη χρυσή αλατιέρα του Μπενβενούτο Τσελίνι που εικονίζει τη θάλασσα και τη γη.


Το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας
Απέναντι από το Κουνστχιστόριχε βρίσκεται το δίδυμο του κτίριο στο οποίο στεγάζεται το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας (διαβάστε περισσότερα εδώ). Υπό το άγρυπνο βλέμμα του εντυπωσιακού αγάλματος της Μαρίας Θηρεσίας που βρίσκεται στο κέντρο της πλατείας που χωρίζει τα δύο κτίρια ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να θαυμάσει ορισμένες από τις πιο εντυπωσιακές συλλογές πετρωμάτων, πολύτιμων και ημιπολύτιμων λίθων, από ολόκληρο τον κόσμο, να γνωρίσει τον φυτικό και ζωικό πλούτο του πλανήτη, με βαλσαμωμένη μια απίστευτη ποικιλία ειδών, να μάθει για το παρελθόν της γης και την ιστορία της Βιέννης.

Η Μαρία Θηρεσία
Η δε Μαρία Θηρεσία, η γυναίκα που σημάδεψε με την παρουσία της την ιστορία της Αυστρίας, συνεχίζει ακόμη και σήμερα να δεσπόζει στην καρδιά της πρωτεύουσας της χώρας με το επιβλητικό άγαλμα της, έργο του Κάσπαρε φον Τσούμπους στα 1888. Η Μαρία Θηρεσία εικονίζεται να κρατά στα χέρια την «πραγματική κύρωση του 1713» σύμφωνα με την οποία μια γυναίκα επιτρέπονταν –για πρώτη- φορά να αναλάβει το θρόνο. Η Μαρία Θηρεσία παριστάνεται στο κέντρο ενός συμπλέγματος που το αποτελούν οι έφιπποι στρατηγοί της ενώ δεν λείπουν οι σύμβουλοι και οι ευγενείς καθώς και ο προσωπικός της γιατρός Βαν Σβίτεν. Σημαντικά στοιχεία για τη ζωή της Αυτοκράτειρας θα αντλήσετε από τις περιγραφές των αιθουσών του θερινού ανακτόρου των Αψβούργων, του Schloss Schonbrunn, το οποίο η ίδια «μεταμόρφωσε» σε ρυθμό ροκοκό. Αυτό που στα σίγουρα θα σας κάνει εντύπωση είναι η σχέση που θα ανακαλύψετε, αν δεν την γνωρίζετε ήδη με την Μαρία Αντουανέττα. Από τις διηγήσεις της ηχητικής ξενάγησης θα μάθετε ότι η Μαρία Αντωνία Ιωσηφίνα Ιωάννα, όπως ήταν το αρχικό της όνομα, ήταν Αρχιδούκισσα της Αυστρίας, κόρη της Μαρίας Θηρεσίας και του Αυτοκράτορα Φραγκίσκου Ι της Αυστρίας.

Παρμιτζανίνο: «Ο έρωτας σκαλίζει το τόξο του»


Τα έργα τέχνης
Όποιο βιβλίο ιστορίας της τέχνης και να ανοίξετε θα «πέσετε» πάνω σε κάποιο φημισμένο έργο το οποίο στεγάζεται στο Κουνστχιστόριχε, γεγονός που δίνει από μόνο του το στίγμα της σημασίας του Μουσείου Ιστορίας Τέχνης της Βιέννης. Με τη σημερινή τους δομή τα έργα χωρίζονται στην Ιταλική συλλογή με επίκεντρο την Βενετσιάνικη σχολή και πίνακες που χρονολογούνται από τον 15ο έως και τον 18ο αιώνα. Η Ολλανδική και η Φλαμανδική Συλλογή περιέχουν πίνακες των Ρέμπραντ, ανάμεσα τους πολλά πορτρέτα, μια εκτεταμένη συλλογή έργων του Πίτερ Μπρέγκελ του πρεσβύτερου καθώς και επίσης του Βαν Άικ και του Ρούμπενς.

Καραβάτζιο: «Ο Δαβίδ με το κεφάλι του Γολιάθ»

Αξιοσημείωτες είναι επίσης η Γερμανική αλλά και η Ισπανική και Γαλλική Συλλογή αποκαλύπτοντας τις στενές σχέσεις των Αψβούργων κυρίως με την Ισπανική Βασιλική Οικογένεια. Αξιόλογες είναι επίσης η αρχαία Αιγυπτιακή και οι συλλογές με έργα της Ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας καθώς και οι συλλογές νομισμάτων, γλυπτών και άλλων έργων τέχνης. Από τα πιο γνωστά αριστουργήματα του Κουνστχιστόριχε είναι «το καλοκαίρι» του Τζιουζέπε Αρτσιμπόλντι του Ιταλού καλλιτέχνη του 16ου αιώνα που δημιουργούσε φανταστικά πορτραίτα με αντικείμενα και κυρίως φρούτα, λαχανικά, άνθη και ψάρια.

Ιερώνυμος Μπος: «Η Πορεία προς το Γολγοθά»

Επίσης ο πίνακας «Άρτεμη και Καλλιστώ» του Τιτσιανού , η «Πιετά» του Αντόνιο ντελ Σάρτο, η «Πορεία προς το Γολγοθά» του Ιερώνυμου Μπος, «Ο πύργος της Βαβέλ» του Πίτερ Μπρέχελ καθώς και τα θρυλικά έργα του Παρμιτζανίνο «Ο έρωτας σκαλίζει το τόξο του» και του Καραβάτζιο «Ο Δαβίδ με το κεφάλι του Γολιάθ» που θα αποτελέσουν αντικείμενο μιας προσεχούς ανάρτησης.