Αν το μυστήριο είναι το δυνατό σας σημείο και η λέξη «Ναΐτες ιππότες» σας ενθουσιάζει τότε δεν έχετε παρά να πάτε στο μικρό χωριό Ρόσλιν, λίγο έξω από το Εδιμβούργο για να εξερευνήσετε το παρεκκλήσι του Ρόσλιν ή Κολεγιακό παρεκκλήσι του Αγίου Ματθαίου όπως ήταν γνωστό από το 15ο αιώνα οπότε και κατασκευάστηκε. Μην περιμένετε όμως απαντήσεις αλλά όλο και περισσότερες ερωτήσεις. Αλλιώς τι είδους μυστήριο θα ήταν; Η λίστα των απόκρυφων μυστικών είναι τεράστια με την ατμόσφαιρα που αποπνέει ο χώρος να ρίχνει ακόμα περισσότερη χρυσόσκονη στο μοναδικό αυτό μνημείο.
Θέλετε μερικά από αυτά τα αινίγματα; Τα αρχικά σχέδια δεν ανακαλύφθηκαν ποτέ. Ο ναός παρέμεινε ημιτελής, άγνωστο γιατί. Αν και κατασκευάστηκε 150 χρόνια μετά τη διάλυση του τάγματος των Ναϊτών ιπποτών τα σύμβολα που υπάρχουν μέσα στο ναό σχετίζονται άμεσα με αυτούς γεγονός που τροφοδότησε φήμες ότι είτε λειτούργησε ως χάρτης για το θρυλικό θησαυρό του τάγματος είτε τα αμύθητα πλούτη έχουν θαφτεί κάπου εκεί…!
Δεν λείπουν και οι πιο εκκεντρικές θεωρίες όπως αυτή που θεωρεί το παρεκκλήσι ως μια αστρο- πύλη προς άλλους κόσμους. Αν λατρεύετε τις σχετικές θεωρίες περί εξωγήινων που συσχετίζονται με μεγαλιθικά ή μυστηριώδη μνημεία τότε εκτός απο το Στόουνχετζ και την πυραμίδα της Γκίζας έχετε και το Ρόσλιν υπόψιν σας… Ως επιχειρήματα αναφέρονται βεβαίως τα μυστηριώδη γεωμετρικά σχέδια και τα αινιγματικά ανάγλυφα που κοσμούν το ναό καθώς και οι θεάσεις UFO στην περιοχή που για τους λάτρεις των σχετικών θεωριών είναι πάμπολλες. Να σας κινήσω ακόμα περισσότερο την περιέργεια;
Ο περίφημος «κίονας του μαθητευόμενου» στην «καρδιά» του ναού με τα ελικοειδή χαράγματα θα μπορούσε- για τους λάτρεις των «εξωγήινων θεωριών» να παραπέμπει στη γνώση του έλικα του DNA ενώ άλλα χαράγματα που μοιάζουν με καρπούς καλαμποκιού πριν ο Κολόμβος το ανακαλύψει στην Αμερική θέτουν το ερώτημα πως οι Σκωτσέζοι γνώριζαν τα φυτά των ιθαγενών της άγνωστης ως τα τότε ηπείρου; Για πολλούς τα μοναδικά μοτίβα του ναού παραπέμπουν σε ένα μυστικό κώδικα που αν αποκρυπτογραφηθεί θα οδηγήσει σε ανείπωτα μυστικά.
Ανάμεσα τους οι περίφημοι 213 κύβοι , οι ροζέτες και τα αστέρια στην οροφή, οι «πράσινοι άνθρωποι» που ονομάστηκαν έτσι από τα αμπελόφυλλα που βγαίνουν από τα στόματα τους, παγανιστικές μορφές και γκαργκούλ ακόμα και δαιμονικές φιγούρες. Τι δουλειά είχαν όλα αυτά μαζί σε ένα Χριστιανικό ναό; Μια που ξεπερνούν κάθε τι αντίστοιχο που γνωρίζουμε στη διακόσμηση μεσαιωνικών λατρευτικών κτισμάτων; Και βέβαια πως σύμβολα των τεκτόνων έκαναν την προδρομική τους εμφάνιση στο παρεκκλήσι τρεις αιώνες πριν την επίσημη εμφάνιση τους στην ιστορία; Σας κέντρισα την περιέργεια; Το Ρόσλιν έχει αυτή την ικανότητα ειδικά μετά τον «Κώδικα ντα Βίντσι» του Νταν Μπράουν, όπου μεγάλο μέρος του εν λόγω βιβλίου εστίασε πάνω στα μυστικά και τους γρίφους του, απογειώνοντας το παγκόσμιο ενδιαφέρον για αυτό το μνημείο.
Πριν πιάσουμε και πάλι το νήμα των μυστηρίων ας δούμε λίγο την τεκμηριωμένη ιστορία του παρεκκλησιού το οποίο ιδρύθηκε από τον Σερ Γουίλιαμ Σεντ Κλερ, τρίτο Πρίγκιπα του Ορκνέι στα 1446 με στόχο να λειτουργήσει ως ναός στη μνήμη των προγόνων του. Όμως η κατασκευή ξεκίνησε αργότερα, στις 20 Σεπτεμβρίου 1456 με στόχο να αποτελέσει ένα σταυρόσχημο ναό ο οποίος ωστόσο ποτέ δεν ολοκληρώθηκε. Καθώς τα αρχικά σχέδια δεν βρέθηκαν ποτέ με κάποιους να θεωρούν ότι χάθηκαν σε μια πυρκαγιά, κανείς δεν γνωρίζει ποιες πραγματικά ήταν οι προθέσεις του αρχιτέκτονα ο οποίος ωστόσο δημιούργησε ένα αριστοτεχνικό οικοδόμημα από τα καλύτερα της Σκωτίας και της γηραιάς Αλβιόνας. Χρειάστηκαν 40 χρόνια έως ότου ολοκληρωθούν τα μοναδικά διακοσμητικά χαράγματα που κοσμούν το Ρόσλιν το οποίο έμεινε ανολοκλήρωτο μετά το θάνατο του Σεντ Κλερ, για τη ζωή του οποίου υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία, χωρίς να είναι ξεκάθαρο το γιατί.
Το παρεκκλήσι στηρίζεται σε 14 κίονες που σχηματίζουν μια στοά με 12 αψίδες στις τρεις πλευρές του κυρίως ναού ενώ στα ανατολικά ανοίγεται ένα χαρακτηριστικό τρικιόνιο που οριοθετεί το παρεκκλήσι της Παρθένου. Οι τρεις αυτοί κίονες αποτελούν από τους πιο χαρακτηριστικούς του Ρόσλιν και κυρίως ο λεγόμενος «του διδασκάλου» και ο «κίονας του δοκίμου».
Ο τελευταίος συνδέεται μάλιστα με έναν εξαιρετικά ενδιαφέροντα θρύλο. Σύμφωνα με αυτόν, ο μαθητευόμενος τεχνίτης του ναού είδε τον κίονα στον ύπνο του και τον σκάλισε όταν έλειπε ο αρχιμάστορας. Αυτός μόλις επέστρεψε και τον είδε θύμωσε τόσο που τον σκότωσε χτυπώντας τον με μανία στο κεφάλι. Η τιμωρία που του επιφύλαξαν για το φονικό ήταν η κρεμάλα ενώ η όλη ιστορία διηγείται από ένα ανάγλυφο της μορφής τους στο ναό. Ο «κίονας του δοκίμου» ή «του μαθητευόμενου» ονομάζονταν παλαιότερα «του πρίγκιπα» και απέκτησε τη σημερινή του ονομασία τον 18ο αιώνα όταν γεννήθηκε και διαδόθηκε ο θρύλος. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή ο αρχιμάστορας που ήταν υπεύθυνος για τη διακόσμηση του παρεκκλησιού πήγε στη Ρώμη αναζητώντας την έμπνευση και άφησε στο πόδι του το βοηθό του.
Ο νεαρός ενθουσιώδης και με μεγάλη αυτοπεποίθηση πήρε την πρωτοβουλία να κάνει το… κεφαλιού του σκαλίζοντας τον επίμαχο κίονα προκαλώντας το φθόνο του καλλιτέχνη όταν επέστρεψε και είδε την ομορφιά του, ζήλια που τον οδήγησε στο φόνο. Μάλιστα το γεγονός ότι αναφέρεται πως τα έργα στο ναό καθυστέρησαν εξαιτίας ενός βίαιου θανάτου και η ύπαρξη ενός ακόμη αναγλύφου που εικονίζει έναν νεαρό άντρα με ένα περίεργο κόψιμο στο μέτωπο φαίνεται να δίνουν ένα κάποιο υπόβαθρο σε αυτό που συνοδεύει το επίσης μυστηριώδες συγκεκριμένο έργο τέχνης. Οι δράκοντες που βρίσκονται στη βάση του κίονα θεωρήθηκαν από πολλούς ως ένα ακόμη μυστήριο το παρεκκλησιού καθώς παραπέμπουν σε στοιχεία της Νορβηγικής και Γερμανικής μυθολογίας. Η εξήγηση σε αυτό θα μπορούσε να βρίσκεται στις ρίζες της οικογένειας Σεντ Κλαίρ η οποία έφτασε για πρώτη φορά στη Βρετανία στα 1066 από τη Νορμανδία με τον Ουίλιαμ τον Κατακτητή.
Τα περίτεχνα και μυστηριώδη σκαλίσματα από τα οποία είναι καταστόλιστος ο ναός ξεδιπλώνουν την μυστηριακή γοητεία τους σε κάθε γωνιά, σε κάθε κόγχη σε κάθε αρχιτεκτονικό στοιχείο, ενώ οι τάφοι των είκοσι πάνοπλων ιπποτών που βρίσκονται θαμμένοι μέσα στο ναό, μαζί με τα μέλη της οικογένειας Σεντ Κλέρ, ο περίτεχνος φωτισμός που αναδεικνύει τα ανάγλυφα και το φυσικό φως όπως διαχέεται από τα περίφημα βιτρό, αποτελούν ορισμένα από τα στοιχεία που δημιουργούν τη γοτθική, σχεδόν τρομώδη, ατμόσφαιρα, στο παρεκκλήσι του Ρόσλιν.
Ακόμα πιο ανατριχιαστική είναι η αίσθηση που αποκομίζει κανείς κατεβαίνοντας τα σκαλιά που οδηγούν στην παγερή κρύπτη, την οποία κατά το θρύλο φρουρούν φαντάσματα ιπποτών. Ο πιο διαδεδομένος από αυτούς, θέλει ως την πιο φημισμένη ιστορία φαντασμάτων την εμπειρία που έζησε ένας φύλακας του παρεκκλησιού.
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του που διαιωνίζονται από τους… κυνηγούς φαντασμάτων, κατεβαίνοντας στην κρύπτη, είδε το φάντασμα ενός μοναχού να γονατίζει μπροστά στην Αγία τράπεζα που υπάρχει εκεί και να φρουρείται από τέσσερις πάνοπλους ιππότες. Μάλλον περιττό να σημειώσω ότι η κρύπτη θεωρείται ότι κρύβει ορισμένους από τους θρυλικούς θησαυρούς και κειμήλια των Ναϊτών όπως το Άγιο Δισκοπότηρο ή ακόμα και την Κιβωτό της Διαθήκης με τις Δέκα Εντολές.
Πολλοί λάτρεις των μυστηρίων έχουν προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσουν τους κώδικες που υποτίθεται ότι κρύβουν τα χαράγματα και τα μοτίβα που κοσμούν το Ρόσλιν όπως οι περίφημοι 213 κύβοι στην οροφή ενώ η σχετική βιβλιογραφία αριθμεί πολλά συγγράμματα και μελέτες. Το παρεκκλήσι πέρασε στη λήθη για πολλούς αιώνες ως τα 1842 όταν το επισκέφθηκε η Βασίλισσα Βικτωρία η οποία και εξέφρασε την επιθυμία να συντηρηθεί και να αναστηλωθεί όπερ και εγένετο. Στις 22 Απριλίου 1862 επανακαθαγιάστηκε και έκτοτε λειτουργεί ως ναός της Επισκοπικής Εκκλησίας της Σκωτίας.
Η σύνδεση του με τους Ναϊτες και η μεγάλη ροή πληροφοριών και μελετών γύρω από τα μυστικά του ξεκίνησαν τη δεκαετία του 80 και μεγεθύνθηκαν μετά την κυκλοφορία του βιβλίου του Μπράουν που εύλογα πολλαπλασίασε και τον αριθμό των τουριστών που ήθελαν να δουν από κοντά αυτό τον τόσο γοητευτικό και μυστηριακό τόπο που «πρωταγωνίστησε» και στην κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου το 2006.
Aπό τις πιο δημοφιλείς θεωρίες είναι εκείνη που παραπέμπει στο Ναό του Σολομώντα στο σκεπτικό ότι το παρεκκλήσι του Ρόσλιν κτίστηκε σε αυτό το πρότυπο κάτι που βεβαίως δεν αποδεικνύεται από τα υπάρχοντα στοιχεία, όμως με δεδομένη την πληθώρα των μυστηρίων αυτό έχει τη … μικρότερη τελικά σημασία.
Αν ενδιαφέρεστε πάντως για την … αρχιτεκτονική αλήθεια αυτή σύμφωνα με τους μελετητές μας ταξιδεύει ως τη Γλασκόβη με τις ομοιότητες της κάτοψης του Καθεδρικού της πόλης και του παρεκκλησίου του Ρόσλιν να είναι εντυπωσιακές. Όσο για την σύνδεση με τους Ναϊτες η μόνη τεκμηριωμένη ιστορική αναφορά είναι η μαρτυρία της οικογένειας Σεντ Κλερ εναντίον του Τάγματος κατά τη δίκη των μελών του στο Εδιμβούργο, στα 1309.
Όσο για την τεκμηριωμένη –βάσει των χαραγμένων συμβόλων τους στο ναό- εμπλοκή των τεκτόνων αυτή θα μπορούσε σύμφωνα με τους ιστορικούς να εξηγηθεί από μεταγενέστερες διακοσμητικές προσθήκες στα πλαίσια γνωστών εργασιών στο παρεκκλήσι.
Σχετικά πρόσφατα μπήκε ένα ακόμα λιθαράκι στο θρύλο του Ρόσλιν με την αποκάλυψη ενός μουσικού κώδικα που δηλώνουν ότι εντόπισαν στους περίφημους 213 κύβους μετά από μελέτη 27 ολόκληρων χρόνων ένας πατέρας με το γιο του. Σύμφωνα με τους μελετητές η μουσική είναι το κλειδί για τον γρίφο του Ρόσλιν στο οποίο συνηγορεί η παρουσία ανάγλυφων αγγελικών μορφών που παίζουν μουσικά όργανα.
Όπως και αν έχει το Ρόσλιν παραμένει ένα από τα πιο γοητευτικά μυστήρια της τέχνης, της αρχιτεκτονικής και της ίδιας της ιστορίας μαγνητίζοντας με τα αριστουργήματα, τους γρίφους και την ατμόσφαιρα του, όσους φτάνουν ως τα κει για να νιώσουν την αύρα του χρόνου βιώνοντας μια ανυπέρβλητη εμπειρία. Πόσο μάλλον σε αυτή τη γωνιά της Ευρώπης που κατακλύζεται από ατμοσφαιρικούς θρύλους από τη ζώνη του…λυκόφωτος.
MUNDUS EST- travel stories 