Οι μέλισσες των Μπαρμπερίνι και ο Μπερνίνι

Ξέρετε που μπορείτε να δείτε τις πιο διάσημες μέλισσες της Ρώμης; Όχι βεβαίως ζωντανές αλλά στο οικόσημο μιας από τις πιο γνωστές οικογένειες της Αιώνιας πόλης, των Μπαρμπερίνι. Φυσικά στην πολύβουη Πιάτσα Μπαρμπερίνι, είτε στο ομώνυμο Παλάτσο είτε στην διάσημη κρήνη του μαέστρου του μπαρόκ Λορέντζο Μπερνίνι που δεσπόζει στο κέντρο της πλατείας και τη μικρότερη που ονομάζεται «των μελισσών». Αρχικά το όνομα της οικογένειας ήταν Tafani που σημαίνει αλογόμυγα εξ ου και το πρώτο οικόσημο των Μπαρμπερίνι. Καθώς όμως το όνομα δεν έμοιαζε και τόσο ….ευγενές μετατράπηκε σε Barberini από το Barberino Val d’Elsa της Τοσκάνης όπου κατάγονταν τα μέλη της οικογένειας και οι αλογόμυγες αντικαταστάθηκαν στο οικόσημο από τις διάσημες τρεις μέλισσες σε γαλάζιο φόντο που βρίσκονται δίπλα σε μια παπική τιάρα και τα κλειδιά του Αγίου Πέτρου.

Οι μέλισσες γνωστό από την αρχαιότητα σύμβολο απέκτησαν ιδιαίτερη σημασία για την οικογένεια Μπαρμπερίνι που δεν παρέλειπε να τις τοποθετεί ως σύμβολο της σε κάθε μνημείο που σχετίζονταν με κάποιο μέλος της οικογένειας και βεβαίως την περίφημη κρήνη του Τρίτωνα στην Πιάτσα Μπαρμπερίνι ή την ταπεινότερη, επίσης έργο του Μπερνίνι, γνωστή ως «κρήνη των μελισσών», από τις μέλισσες που εικονίζονται να πίνουν νερό.

Καθώς όμως το όνομα δεν έμοιαζε και τόσο ….ευγενές μετατράπηκε σε Barberini από το Barberino Val d’Elsa της Τοσκάνης όπου κατάγονταν τα μέλη της οικογένειας και οι αλογόμυγες αντικαταστάθηκαν στο οικόσημο από τις διάσημες τρεις μέλισσες σε γαλάζιο φόντο που βρίσκονται δίπλα σε μια παπική τιάρα και τα κλειδιά του Αγίου Πέτρου.

Η εν λόγω κρήνη κατασκευάστηκε προς τιμήν του Πάπα Ουρβανού Η’ στα 1644, θεωρήθηκε ως το αποκορύφωμα της ματαιοδοξίας των Μπαρμπερίνι και βρέθηκε στο επίκεντρο καυστικών σχολίων από τους Ρωμαίους της εποχής που ζούσαν μέσα στη φτώχεια όταν η φημισμένη οικογένεια σπαταλούσε χωρίς δεύτερη σκέψη το χρήμα.

Δυο χρόνια νωρίτερα, στα 1642 ο Μπερνίνι είχε κατασκευάσει προς τιμήν του ίδιου Πάπα και την κρήνη του Τρίτωνα η οποία βρίσκεται στο κέντρο της Πιάτσα Μπαρμπερίνι και παριστάνει δελφίνια τα οποία ισορροπούν πάνω στα κεφάλια τους, στρίβοντας τις ουρές τους που είναι ενωμένες ώστε να στηρίξουν ένα τεράστιο θαλάσσιο όστρακο.

Πάνω σε αυτό βρίσκεται γονατιστή η θαλασσινή θεότητα, ο γνωστός σε όλους Τρίτωνας, γιος του Ποσειδώνα και της Αμφιτρίτης που κατοικούσε στον βυθό στα χρυσά ανάκτορα των γονιών του και είχε επίσης περίοπτη θέση και στη Ρωμαϊκή μυθολογία. Ο Τρίτωνας του Μπερνίνι ρίχνει προς τα πίσω το κεφάλι του φυσώντας μέσα από ένα κοχύλι από το οποίο τρέχει το νερό στην κρήνη που δημιουργήθηκε λίγο μετά την ολοκλήρωση του Παλάτσο Μπαρμπερίνι.

Το σιντριβάνι στο οποίο φυσικά υπάρχει το οικόσημο των Μπαρμπερίνι ανάμεσα στις ουρές των δελφινιών ήταν από τα πρώτα που δημιούργησε ο Τζιαν Λορέντζο Μπερνίνι για να αξιοποιήσει το νερό από το υδραγωγείο Acqua Felice το οποίο είχε ανακαινίσει ο Ουρβανός και το τελευταίο που έλαβε ως παραγγελία από τον μεγάλο αυτό πάτρωνα του.

Στην περιοχή κυρίαρχη θέση έχει και το Παλάτσο Μπαρμπερίνι που κτίστηκε όταν ο Μαφέο Μπαρμπερίνι φόρεσε την παπική τιάρα με το όνομα Ουρβανός Η’. Το σχέδιο του ανακτόρου που θα κατασκευάζονταν στην περιοχή η οποία είχε το ρόλο πολυτελούς προαστίου της Ρώμης με βίλες εύπορων Ρωμαίων ήδη από τον 5ο αιώνα ανατέθηκε στον αρχιτέκτονα Κάρλο Μαντέρνο οποίος πέθανε στα 1629 λίγο μετά την θεμελίωση του κτίσματος. Η σκυτάλη πέρασε στον Τζιαν Λορέντζο Μπερνίνι ο οποίος με τη βοήθεια του Φραντσέσκο Μπορομίνι ολοκλήρωσε το Παλάτσο των Μπαρμπερίνι. Σήμερα στο ανάκτορο στεγάζεται η Εθνική Πινακοθήκη αρχαίας τέχνης με έργα φημισμένων καλλιτεχνών όπως ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο Ραφαήλ, ο Καραβάτζιο και άλλοι. Ακόμα και σήμερα η περιοχή διατηρεί τη λάμψη που είχε την εποχή των Μπαρμπερίνι με τη χρυσόσκονη της δεκαετίας του 50 και του 60 όταν εκεί σύχναζαν οι αστέρες του Ιταλικού κινηματογράφου και βεβαίως οι παπαράτσι να συνεχίζει να λαμπυρίζει.